మొక్కజొన్న పెంపకంలో ఆధునిక విధానాలు

తెలంగాణ, ఆంధ్రప్రదేశ్ రాష్ట్రాల్లో మొక్కజొన్న (మక్క బుట్ట) పంట సాగు చేసే రైతులకు, మేలైన దిగుబడి కోసం అధునాతన వ్యవసాయ విధానాలు ఎంతగానో అవసరం. తాజాగా వీటిపై పరిశోధన కాన్పూర్ లోని చంద్ర శేఖర్ ఆజాద్ వ్యవసాయ విశ్వవిద్యాలయం లో 2022, 2023 ఖరీఫ్‌ సీజన్లలో చేపట్టారు. మొక్కలపై మొక్కల వృద్ధి పేరకాలు మరియు కొత్త కలుపు నివారణ మందుల ప్రభావం పై అధ్యయనం నిర్వహించారు. ఈ అధ్యయనంలో మొక్కల వృద్ధి ప్రేరకాలు (Plant Growth Promoters) మరియు కలుపు నివారణ మందులు (Weedicides) ప్రభావాన్ని పరిశీలించి, మొక్కజొన్న ఉత్పత్తిలో పెరుగుదలకు దోహదపడే పద్ధతులను వివరించారు.

మొక్కల వృద్ధి ప్రేరకాలు (Plant Growth Promoters) అంటే ఏమిటి?

మొక్కల వృద్ధి ప్రేరకాలు (PGPs) అనేవి పంటల్లో ఆరోగ్యం, వృద్ధి, దిగుబడిని పెంచే పదార్థాలు. ఇవి సహజంగా లేదా రసాయనికంగా సిద్ధం చేస్తారు. ఇవి పంట దిగుబడి కి ఎంతగానో దోహదపడతాయి.

ఈ ప్రేరకాల్లో వృద్ధి హార్మోన్లు (Hormones), పోషకాలు, ఆమ్లాలు, సీవీడ్ ఎక్స్‌ట్రాక్ట్ వంటి పదార్థాలు ఉంటాయి.
మెరుగైన ఆకుల మరియు వేర్ల పెరుగుదలతో పాటు, పూత, మరియు గింజల తయారీ వంటి ప్రక్రియలను వేగవంతం చేస్తాయి.
ఆకుల యొక్క కిరణజన్య సంయోగ క్రియ, పోషకాల గ్రహణ సామర్థ్యం, నీటి వినియోగం పెంచుతాయి.
వర్షాభావం, ఉష్ణోగ్రత, ఉప్పు భూములు వంటి ఒత్తిడులను తట్టుకునే శక్తి కల్పిస్తాయి.
ఉదాహరణలు: హ్యూమిక్ ఆమ్లాలు, అమినో ఆమ్లాలు, గిబెరెలిక్ ఆమ్లం, సైటోకినిన్లు, సముద్ర ఆల్జీ(seaweed) ద్రావణాలు.

అమినో ఆమ్లాలు (Amino Acids):

మొక్కలకు అవసరమైన ప్రోటీన్ల నిర్మాణానికి అవసరమైన మూలకాలు. ఇవి మొక్కల వృద్ధి, ద్రవ్యమాన వృద్ధి, పుష్పించటం, ఫలాలు ఏర్పడే ప్రక్రియల్లో సహాయపడతాయి.

హ్యూమిక్ ఆమ్లం (Humic Acid):

భూమి లోపల జీవపదార్థాల విచ్ఛిన్నం ద్వారా ఏర్పడే ప్రకృతి ఆధారిత పదార్థం. ఇది మట్టిలోని పోషకాల ఉపబోధన పెంచి, రూట్ వృద్ధిని మెరుగుపరుస్తుంది.

సముద్ర ఆల్జీ ఎక్స్‌ట్రాక్ట్ (Seaweed Extract):

సముద్రపు మొక్కల నుండి తీసిన న్యాచురల్ ద్రావణం. ఇది మొక్కలలో హార్మోన్ల ఉత్పత్తిని ఉత్తేజించి, కలుపు నిరోధక శక్తి పెంచుతుంది.

ఈ మూడింటి కలయిక ద్వారా మొక్కలు ఆరోగ్యంగా పెరిగి, అధిక దిగుబడి, అధిక పోషక విలువ కలిగిన పంటలు వస్తాయి. రైతులకు ఇది ఒక సేంద్రీయ వృద్ధి ప్రేరకం.

కలుపు నివారణ మందులు (Weedicides) అంటే ఏమిటి?

కలుపు నివారణ మందులు (Herbicides/Weedicides) అనేవి పంటల పొలాలలో ఉన్న అనవసరమైన కలుపులను తొలగించడానికి వాడే రసాయనాలు.

కలుపులు పంటలకు పోటీగా పోషకాలు, నీరు, కాంతి తీసుకొని దిగుబడిని తగ్గిస్తాయి.
రసాయనిక కలుపు మందుల వాడకంతో శ్రమ, ఖర్చు తగ్గుతుంది, ఫలితంగా ఎక్కువ దిగుబడి సాధ్యపడుతుంది.
ఇవి ప్రారంభ దశలో (Pre-emergence) లేదా ఆ తర్వాత అయినా (Post-emergence) వేయవచ్చు.
ఉదాహరణలు: అట్రజిన్ (Atrazine), హలోసల్ఫ్యురాన్ (Halosulfuron), టోప్రామెజోన్ (Topramezone), మెసోట్రియోన్ (Mesotrione).

టెంబోట్రియోన్ (Tembotrione):

టెంబోట్రియోన్ (Tembotrione) అనేది ఒక పోస్ట్-ఎమర్జెన్స్ (Post-emergence) కలుపు మందు, అంటే పంటలు మొలకెత్తిన తర్వాత వేయే కలుపు నివారణ మందు.

ఈ మందుని ముఖ్యంగా మొక్కజొన్న (Maize), పత్తి వంటి పంటలలో వాడతారు.
4-HPPD ఎంజైమ్‌ను (4-hydroxyphenylpyruvate dioxygenase) నిరోధించి మొక్కల్లో ఉండే కారోటెనాయిడ్స్ (పచ్చదనాన్ని ఇచ్చే రసాయనాలు) తయారీని ఆపేస్తుంది.
దీనివల్ల కలుపు మొక్కల్లో క్లోరోఫిల్ నాశనం, వృద్ధి ఆగిపోవడం జరుగుతుంది.
టెంబోట్రియోన్ ఉపయోగిస్తే పంటలో కలుపు పోటీ తగ్గి, పంట ఆరోగ్యం, దిగుబడి పెరుగుతుంది.

పరిశోధన ఫలితాలు:

1. మొక్కల ఎదుగుదల ప్రేరకాలు (PGP): అమినో ఆమ్లాలు + హ్యూమిక్ ఆమ్లం + సముద్ర ఆల్గె ఎక్స్‌ట్రాక్ట్ మిశ్రమం

వీటి ఉపయోగం వలన:

మొక్కల ఎత్తు: 200-208 సెం.మీ వరకు.
అత్యధిక తడి, పొడి బరువు.
అధిక పెరుగుదల (వృద్ధి హేతువు).

2. కలుపు నివారణ మందు: టెంబోట్రియోన్ (Tembotrione 42%SC @ 120g/ha)

మొక్కజొన్న పై ఇది:

అధిక మొక్కల ఎత్తు, బయో మాస్.
ఎక్కువ లీఫ్ ఏరియా, లీఫ్ ఏరియా ఇండెక్స్.
జీవక్రియ, ద్రవ్యమాన వృద్ధి రేటు కూడా గణనీయంగా పెరిగినవి.
మెరుగైన కలుపు నివారణ.

దిగుబడి (Yield) పై ప్రభావం:

అమినో ఆమ్లం కలిపిన ప్రోత్సాహకాలు ద్వారా:

దిగుబడి 5% పెరుగుదల గిబెరెలిక్ ఆమ్లం, సైటోకినిన్‌తో పోలిస్తే.
సగటు బయోలాజికల్ దిగుబడి: 19.83 టన్నులు/హె.

వీడిసైడ్ టెంబోట్రియోన్ ఉపయోగం వలన:

86.96% అధిక ధాన్య దిగుబడి (Weedy check తో పోలిస్తే).
21559 కిలోలు/హె.కు జీవ సంబంధిత మొత్తం దిగుబడి.
ధాన్యంలో నైట్రోజన్ పరిమాణం 1.75% – అధిక పోషక విలువ.

ఈ పద్ధతులు చిత్తూరు, అనంతపురం, ఖమ్మం, మహబూబ్ నగర్, నల్గొండ వంటి మొక్కజొన్న సాగు ఎక్కువగా ఉన్న ప్రాంతాలకు తగినవి. ఈ విధానాలు పొలాల్లో నీటి కొరత, కలుపు పెరుగుదల వంటి సమస్యలకు పరిష్కారం అందించే ప్రయత్నం చేస్తాయి. రాష్ట్ర వ్యవసాయ శాఖ ద్వారా వీటికి సబ్సిడీ, వ్యవసాయ ఎక్స్‌టెన్షన్ సేవలు అందించడం రైతులకు మేలు చేస్తుంది.

ఈ పరిశోధన ఆధారంగా మొక్కజొన్న రైతులు అధిక దిగుబడి సాధించడానికి ఆధునిక సాంకేతిక పరిజ్ఞానం సహాయం తీసుకోవచ్చు. పెరుగుతున్న పశు మేత, పశు ఆహార అవసరాల దృష్ట్యా, మొక్కజొన్న కు మంచి మార్కెట్ ఉంది. కాబట్టి, రైతులు తమ పంట నిర్వహణలో ఇలాంటి ఆధునిక పద్ధతులను పాటించడం ఆవశ్యకం.

సూచన: ప్రాంతీయ వ్యవసాయ శాఖ అధికారులు, ICAR/PJTSAU/ANGRAU వంటి ప్రామాణిక సంస్థల సూచనలు అనుసరించి మాత్రమే వీటిని వాడటం మంచిది. రైతులు వాడే ముందు, ప్రాధికారిక వ్యవసాయ అధికారుల సలహా తీసుకోవాలి.